22. Conjunctions and Particles

22.1 Coordinating conjunctions

Coordinating conjunctions join two different phrases into one sentence.

і and* br /> br />
       
  br /> н прые́хаў і адра́зу пача́ў працава́ць. He arrived and immediately began to work.*
  both* br /> br />
       
  br /> не падаба́юцца і клубні́ца і малі́на. I like both strawberries and raspberries.*
  br /> br /> br />
       
а and* br /> br />
       
  br /> ы шко́льнік, а ён студэ́нт. You are in grade school, and he is in college.*
  but* br /> br />
       
  br /> н пае́хаў, а я заста́лася. He went, but I stayed behind.*
  br /> br /> br />
       
адна́к lthough<br br /> br />
       
  br /> э́та не зусі́м лагі́чна, адна́к зна́чна больш нелагі́чна быў яго́ насту́пны ўчы́нак. This was not completely logical, although his next action was much more logical.*
  br /> br /> br />
       
але́ but* br /> br />
       
  br /> ало́ўнай іх сі́лай былі́ грана́ты, але́ кіда́ць іх было́ яшчэ́ далё́ка. Their main weapon was grenades, but it was still a long way to throw them.*
  br /> br /> br />
       
ды and* br /> br />
       
  br /> аму́-ж, калі́ не ім, па фэ́стах валачы́цца, ды з бядне́йшых паке́пліваць? Who, if not they, should wander around the festival and make fun of poor people?*
  but* br /> br />
       
  br /> ю́дзі паміра́лі, ды не спыня́лі барацьбы́. People died, but they did not stop the fighting.*
  br /> br /> br />
       
по́тым then* br /> br />
       
  br /> іць пот за і́ншых в ўла́сна патрэ́бе, по́тым ад го́ладу зме́рці гато́вы. To pour sweat for others in their own need, then be prepared to die from hunger.*
  br /> br /> br />
       
такса́ма also* br /> br />
       
  br /> зе́ці працава́лі такса́ма як і даро́слыя. The children worked also, just like the adults.*
  br /> br /> br />
       
то both* br /> br />
       
  br /> э́та ідзе́ то ўверх, то ўніз. It goes both up and down.*
  br /> br /> br />
       
ці or* br /> br />
       
  br /> і ра́на, ці по́зна, ці зусі́м не пры́йдзе. Either sooner, or later, or he will not come at all.*

22.2 Subordinating conjunctions

Subordinating conjunctions join a clause to another clause, on which it depends.

</span>

бо because*<br br /> br />
       
  br /> адзе́м шпарчэ́й, бо спо́знімся. Let’s walk faster, because we are going to be late.*
  br /> br /> br />
       
каб so that*<br br /> br />
       
  br /> н хо́ча, каб яго́ сын быў ле́карам. He wants his son to be a doctor.*

## 30.3 Predicates

When these are used, the sentence will not have a noun in the nominative case as a subject. Often they are used in combination with the dative case.

мо́жна one may*<br br /> br />
       
  br /> э́та мо́жна зрабі́ць за два дні. This can get done in two days.*
  br /> br /> br />
       
не́льга one must no br /> br />
       
  br /> е́льга хадзі́ць па газо́нах. No walking on the grass.*
  one cannot* br /> br />
       
  br /> алаве́ку не́льга жыць без любо́ві. Man cannot live without love.*
  br /> br /> br />
       
няма́ there is no br /> br />
       
  br /> мяне́ няма́ гро́шай. I do not have any money.*
  br /> br /> br />
       
трэ́ба it is neces br /> br />
       
  br /> а ко́жны стрэл трэ́ба было́ браць дазво́л камадзі́ра. For each shot, they needed to get the commander’s permission.*
  br /> br /> br />
       
шкада́ it is sad*< br /> br />
       
  br /> када́, што то́е да мяне́ яшчэ́ не дайшло́. It is too bad that it still has not come to me.*

22.4 Suffixes

There are suffixes that can be attached to any interrogative pronoun or adverb. Doing this is equivalant to appending “some” to the beginning of an interrogative pronoun or adverb in English.

-сьці br />     <td> н яшчэ́ дада́ў пра злачы́ннасць тае́ вайны́, за яку́ю калі́сьці пры́йдзецца не́каму адка́зваць.</td> He again thought about the crimes of that w <td> br /></td>     <td>-не́будзь br /></td>     <td> то-не́будзь тлумачы́ць я не меў сі́лы.</td> This was something that I did not have the strength to explain.
  сць які-не́будзь ста́ры? Што да вайны́ тут жыў? Is there someone who’s old? That lived here before the war?   br /></td>     ко́лечы` br /></td>                  
<td>                                  
  н пашука́ў чаго́-ко́лечы зе́сці.</td>                                
<td>He looked for something to eat.                                  
аж [indicates alimit orextremeness] br />              
  br /> на́лі нас аж да Ду́наю. They pursued us all the way to the Duna.*            
  br /> аво́кал зрабі́лася аж зана́дта ці́хмана. all around it became way too quiet.*            
  br /> br /> br />            
                   
але́ yes* br /> br />            
                   
  br /> ле́, я вас разуме́ю. Yes, I understand you.*            
  br /> br /> br />            
                   
абы́ if only*<br br /> br />            
                   
  br /> бы́ яна́ пазвані́ла If only she would call…*            
  just* br /> br />            
                   
  br /> ачу́ забі́ць яго́, абы́ ці́ха было́. I want to kill him, just so it would be quiet.*            
  br /> br /> br />            
                   
жа [adds
asis] br /></td> ‘’   <td> br /> Ён жа вярну́ўся тайко́м, без дазво́лу. ‘He returned secretly, without permission.’
  br /> br /> br />            
                   
так yes* br /> br />            
                   
  br /> ак, алеУ чым я магу́ вам памагчы́? Yes, but… How can I help you?*            
  so* br /> br />            
                   
  br /> ак ду́маў я. I thought so.*            
  so [addsemphasis]   br />   <td> br /></td> Бо іх ужо́ так шмат на тым баку́. Because there is already so many of them on that side.  
  br /> br /> br />            
                   
ці [indicates
tion] і размаўля́еш па-белару́ску? ‘Do you speak Belarusian?’          
22. Conjunctions and Particles - This section undergoes a massive reconstruction. Please visit later for a stable version.